راههای مقابله با اضطراب کودکان
راههای مقابله با اضطراب کودکان 
تاثير اضطراب بر سلامت كودك
ورزش همواره يك راه فوق‌العاده براي شاد نگهداشتن كودك، حفظ سلامت جسمي، افزايش مهارت‌هاي شخصي و بهبود قابليت دوست‌يابي اوست. اما ورزش هميشه موجبات شادي فرزند را فراهم نياورده و گاهي دچار مسائلي جانبي مي‌شود كه چندان خوشايند نيستند. فشاري كه گاهي براي برنده شدن به كودك وارد مي‌شود، مي‌تواند خسته‌كننده باشد و موجب عصبانيت و ناراحتي فرزند خردسال شما شود.در برخي موارد، ورزش فشاري است كه كودك به صورت دلخواه بر خود وارد مي‌كند.
برخي كودكان به صورت طبيعي كمال‌گرا هستند و وقتي همه چيز بر وفق مرادشان پيش نمي‌رود، برايشان بسيار سخت و سنگين خواهد بود. اما گاهي نيز اين فشارها، منبع خارجي دارند. كودكان سعي مي‌كنند با موفقيت در بازي و ورزش و كسب عنوان برنده، مقبوليت خود را نزد والدين، مربي يا معلمان خود افزايش دهند.از طرف ديگر، وقتي كودك ياد مي‌گيرد چگونه با فشارهاي دنياي ورزش و بازي كنار بيايد ـ و آنچه بزرگ‌ترها در زندگي به صورت مستقيم يا غيرمستقيم به كودك مي‌آموزند را فرامي‌گيرد ـ نه تنها اثراتي بر عملكرد او دارد و موجب لذت او از ورزش مي‌شود، بلكه به او مي‌آموزد چگونه با چالش‌هاي مشابه كه در دنياي واقعي با آنها روبه‌روست، مقابله كند.
راه‌هاي كمك
والدين بايد قادر باشند بين اضطراب خوب و اضطراب بد فرزند خود تفاوت قائل شوند و با توجه به نوع فعاليت كودك هنگام ورزش، بين اين دو نوع اضطراب فرق بگذارند. مثلا آيا فرزندتان مي‌تواند تمركز كند و براي عكس‌العمل مناسب آمادگي دارد يا اين اضطراب انرژي كافي براي عملكرد مثبت را به او مي‌دهد؟ كودكتان چگونه با اشتباهات خود روبه‌رو شده و آنها را رفع و رجوع مي‌كند؟ آيا او هنگام ورزش، به درستي عمل مي‌كند يا احساساتش خارج از كنترل است؟
البته بخشي از اين عملكردها به خصوصيات فردي كودك ربط دارد؛ مثلا برخي كودكان به طور طبيعي در مواجهه با فشارها، از آرامش بيشتري برخوردارند. اما آنچه اندكي پيچيده به نظر مي‌رسد، نقش شما يا ديگر بزرگ‌ترهاي قابل اعتماد در رويارويي كودك با موقعيت‌هاي استرس‌زاست. مثلا والديني كه روي دستاوردهاي ورزشي فرزندشان بسيار حساس بوده و خيلي روي اين قضيه حساب مي‌كنند، موجب افزايش ريسك اضطراب در كودك مي‌شوند.
البته كودكتان دوست دارد علاقه شما به فعاليت‌هاي خود را ببيند، اما بين تشويق كودك و هل دادن او، مرز ظريفي وجود دارد. والديني كه اشتياق بيش از اندازه دارند، در مواجهه با اشتباهات، باخت‌ها و بردهاي كودك رفتارهاي نادرستي انجام مي‌دهند و همين قضيه منجر به ايجاد اضطراب در كودك مي‌شود به طوري كه در مواجهه با مشكلات، قدرت حل مسائل را از دست مي‌دهد.
بهتر است مراقب رفتارهاي جانبي خود نيز باشيد. كلمات قدرت فوق‌العاده‌اي دارند، پس با احتياط آنها را به كار ببريد، خصوصا وقتي با مربيان يا داورها موافق نيستيد. از تلاش‌هاي خوب كودك خود و ديگر شركت‌كنندگان در بازي‌ها، قدرداني كنيد، حتي پس از باخت. كودك خود را مطمئن سازيد كه از نظر شما، يك مسابقه تنها يك بازي و مسابقه است، نه چيزي بيش از آن.
ورزش كردن و شركت در مسابقات، درس‌هاي فوق‌العاده‌اي راجع به زندگي به ما مي‌دهند: ارزش كارهاي تيمي، مقابله با چالش‌ها، كنترل احساسات، حس رسيدن به موفقيت و ايجاد غرور در دستيابي به آن. اما اين در صورتي است كه به كودك خود اجازه دهيد اينها را ياد بگيرد. شما به عنوان والدين بايد يك گام عقب‌تر بايستيد و به كودكتان نشان دهيد به او در رويارويي با موقعيت‌هاي مختلف اعتماد مي‌كنيد
مديريت اضطراب
تكنيك‌هاي رسيدن به آرامش كه در ادامه آمده، هنگام آغاز يك رقابت و مسابقه مي‌تواند به كاهش اضطراب كودكتان كمك كند. اين روش‌ها را به كودك خود بياموزيد:
نفس عميق: يك مكان آرام بيابيد و بنشينيد و هوا را به آرامي از راه بيني وارد جسم خود كنيد. هوا را عميقا وارد ريه‌هايتان كنيد و 5 ثانيه آن را درون خود نگه داشته و به آرامي از راه دهان خارج كنيد. اين تمرين را 5 بار تكرار كنيد.
ورزش ماهيچه‌ها: عضلات خود را به مدت 5 ثانيه منقبض و سپس آزاد كنيد. اين كار را 5 بار تكرار كرده، هر بار گروه خاصي از ماهيچه‌ها را انتخاب كنيد.
تصويرسازي ذهني: چشمان خود را بسته و يك جاي آرام يا اتفاق خوب را تصور كنيد. در حالي كه به تصاوير زيبا يا صداهاي شاد فكر مي‌كنيد، تصور كنيد استرس در حال خروج از بدن شماست.
يا موفقيت را در ذهن خود تصويرسازي كنيد. اغلب مشاوران به افراد توصيه مي‌كنند خود را در حالي كه در يك مسابقه پيروز شده‌اند، تصور كنند. در اين صورت در روز مسابقه، اين تصاوير بايگاني شده در ذهن، به فرد كمك مي‌كند آرام باشد و اعتماد به نفسش افزايش يابد.
توجه كردن: تمركز بر زمان حال به جاي نگراني از آينده و توقف افكار منفي به وسيله تفكرات مثبت، مي‌تواند بسيار موثر باشد. هنگام آماده شدن براي شركت در يك مسابقه اين الفاظ را با خود تكرار كنيد: «من از اشتباهاتم، مي‌آموزم»، «من كنترل كامل احساساتم را در دست دارم»، «من مي‌توانم به اين هدف برسم».
اقدامات ديگري كه كودكان در كاهش استرس مي‌‌توانند انجام دهند به شرح زير است:
ـ خوب غذا خوردن و خواب كافي شبانه خصوصا قبل از يك مسابقه سخت مي‌تواند بسيار مفيد باشد.
ـ انجام يك كار تفريحي: كودك خود را تشويق كنيد تا در فعاليتي غير از مسابقات ورزشي شركت كند. پياده‌روي، دوچرخه‌سواري، ديدن فيلم و كارتون يا صحبت با دوستان مي‌تواند او را از استرس ناشي از مسابقه دور كند.
ـ دوري از افكار كمال‌گرايانه: سعي نكنيد هميشه كامل و بهترين باشيد و از هم تيمي‌هاي خود هم چنين انتظاري نداشته باشيد. هر كسي خطا مي‌كند. به كودك بياموزيد خود را ببخشد و به راهش ادامه دهد.
برخي اضطراب‌ها ريشه در عدم اطمينان دارند. فرزند خود را تشويق كنيد كه قبل از مسابقه با مربي خود صحبت كند تا موضوعات برايش شفاف و قابل لمس شود. گاهي يك گفت‌وگوي دوستانه از استرس‌هاي فرزندتان تا حد زيادي مي‌كاهد.
راه‌هاي مقابله با اضطراب
كودكي كه بسيار عصبي است به طوري كه قبل از مسابقه از نظر جسمي احساس بيماري مي‌كند يا شب قبل از مسابقه دچار بي‌خوابي مي‌شود يا در مدرسه تمركز خود را از دست مي‌دهد، در واقع دچار اضطراب بيش از حد است. اين موضوع مي‌تواند موجب مشكلات در سلامت كودك شود، پس حتما بايد براي حل آن چاره‌اي انديشيد. اگر به كودك خود كمك كنيم تا در خصوص اين گونه مشكلات با ما صحبت كند، به كاهش اضطراب او كمك كرده‌ايم.
در اين حالت كودك خواهد دانست شما در مورد او قضاوت نادرست نداشته و منتظر شنيدن احساسات وي هستيد.برخي مواقع، كودك علاقه‌اي به انجام يك ورزش خاص ندارد، اما نمي‌داند چگونه موضوع را با والدين خود در ميان بگذارد. پس بهتر است خودتان از فرزندتان بپرسيد آيا واقعا علاقه‌مند به انجام فعاليت ورزشي است يا صرفا به خاطر خوشايند شما اين كار را انجام مي‌دهد. بدانيد گاهي صدمات جسمي و روحي ناشي از اضطراب‌هاي طولاني‌مدت جبران‌ناپذير است.
گاهي نيز فرزند علاقه‌مند به انجام فعاليت ورزشي است، اما فشردگي برنامه‌ها مشكل اساسي اوست. برخي كودكان در تيم‌ها و فعاليت‌هاي زيادي شركت دارند و وقت كافي براي تفريح، انجام تكاليف مدرسه يا حتي صحبت با همسالانشان ندارند. خستگي بيش از اندازه مي‌تواند موجب كاهش علاقه و انگيزه كودك شود. در اين‌گونه موارد با فرزندتان صحبت كنيد و به يك راه‌حل مشترك برسيد. شايد گاهي لازم باشد از تعداد فعاليت‌‌ها كاسته شود يا حتي برخي از آنها ترك شوند. بهتر است فرزندتان را به انجام فعاليتي كه بيش از ديگر كارها به آن علاقه‌مند است، تشويق كنيد.
وقتي فرزند تصميم خود را گرفت، به او اعتماد كرده و با اين كار به او كمك كنيد تا از شرايط استرس‌آور رها شود. اين نشانه شجاعت، دانايي و بلوغ فكري است.
جام جم / گردآوری :گروه خانواده خوشبخت تبیان زنجان
