اموزش نظم به کودکان

عامل اصلی نظم و انضباط خوب بزرگ شدن و پرورش کودک در خانواده ای مهربان و بامحبت است که او را دوست بدارند و او هم متقابلاً آنان را دوست بدارد. در زمان های گذشته تصور می کردند که کتک زدن برای ایجاد ادب و رفتار درست در کودکان لازم است و از این رو بیشتر کودکان کتک می خوردند ولی در قرن بیستم بنابر مطالعات و بررسی های والدین و متخصصان در کشورهای مختلف فهمیدند که کودکان بدون تنبیه بدنی یا هر نوع تنبیهی می توانند خوش رفتار، مشارکت پذیر، مودب و با نزاکت باشند.

به طور کلی کودکان زمان بسیاری را برای مشاهده رفتار والدین و الگوبرداری از آنان صرف می کنند. هنگامی که والدین، با اشتیاق، تعهد و قاطعیت معقولی به وظایف خویش رو می آورند کودکان تمایل پیدا می کنند که خود را با این جنبه از منش آنان وفق دهند. الگوی مسئولیت پذیری زمانی برای والدین اهمیتی ویژه پیدا می کند که آنان مستقیماً با کودکان رو یارو شوند زیرا کودکان در این واکنش های متقابل نکات بسیاری در مورد نظم و انضباط و مسئولیت فرا می گیرند. کودکان وقتی می بینند که والدین شان وظایفی را اجرا می کنند که انجام آن ها دشوار یا خوشایند است، مسئولیت پذیری را می آموزند. بسیاری از والدین می پرسند که«از چه زمانی می توان نظم و انضباط را به کودک آغاز کرد؟» پاسخ این است که: «هر چه زودتر، بهتر.» یادگیری اولیه نظم و انضباط از طریق بازی صورت می گیرد. والدین می توانند برای کودک بازی هایی ترتیب دهند تا از طریق آن ها به تدریج نگرش ها و عادات لازم در مورد انتظارات در وی به وجود آید. از همان زمانی که کودک نوپا به جستجو، دست کاری چیزهای مختلف و درک جملات ساده را شروع می کند می توان او را به جمع کردن اسباب بازی ها، رفتار درست با حیوانات خانگی، مراقبت ساده از اتاق خود و کمک کردن به پدر و مادر در انجام کارهایشان ترغیب کرد. کودکان نوپا بسیار مشتاقند که مهارت های خود را با انجام کارهایی که تحسین والدین را در بر دارد ابراز دارند و از رفتار بزرگ ترها تقلید کنند. والدین باید بپذیرند که در کودکان نوپا، صلاحیت، حس تشخیص هدف ها و توانایی به انجام رساندن کارها محدود است. کودکی که در شستن ظرف ها کمک می کند ممکن است بیش از تمیز کردن ظروف ریخت و پاش کند لیکن چه بسا که با این کار به تجربه هایی در مورد ظرف شستن دست یابد. هر فعالیتی که برای کودکان سرگرم کننده تر و رضایت بخش تر باشد بیشتر آن را ادامه می دهند.

علایق کودکان نوپا کاملاً به آسانی منحرف می شود و توجه آنان مدت زیادی بر یک چیز متمرکز نمی ماند. کودکان نوپا تمایل دارند که جواب منفی بدهند حتی اگر مدتی در حال کمک به انجام کارهای عادی روزانه باشند ممکن است که بگویند دیگر کار نمی کنند. در این گونه موارد والدین می توانند با کمی ناز و نوازش دوباره آنان را بر سر کار برگردانند یا می توانند فعالیت دیگری را به آنان پیشنهاد کنند. در برقراری نظم و تعیین قوانین انضباطی حتماً باید مراحل رشد کودک، توانایی های جسمانی، روانی و نیازهای او در نظر گرفته شود. بهترین راه برای آموزش نظم و انضباط به کودکان این است که کاری کنیم تا آن ها به محیط اطراف و اطرافیان اعتماد کنند و در صورت سر زدن اشتباه والدین نباید عکس العمل شدیدی نشان دهند. برای آموزش نظم و انضباط به کودکان یک تا سه ساله، باید از روش های پرت کردن حواس، جایگزین کردن اشیا و در مواردی از کلمه«نه» استفاده کنید. آموزش نظم و انضباط کودکان پیش دبستانی مستلزم هدایت کنجکاوی آن ها به مقولات قابل قبول است. باید تاثیر کار آن ها را روی دیگران برای شان توضیح دهید و برای بدرفتاری هایشان پیامدهای طبیعی و منطقی در نظر بگیرید و برای نظم آموزی به کودکان دبستانی باید خویشتن داری و کنترل خود را به آن ها آموزش دهید و هرگز کاری را که یک کودک خودش می تواند انجام دهد برایش انجام ندهید. به عنوان مثال: مقید ساختن کودک به جمع آوری کتاب هایش پس از مطالعه، مرتب کردن اتاقش به نحوی که اسباب بازی ها و سایر وسایل اش در جای مخصوص خود گذارده شوند. این فعالیت ها نقش عمده ای در تکامل کودک دارند. اگر والدین از ابتدای زندگی کودک فرصت هایی برای مشارکت کودک در کارها فراهم سازند احتمال بسیار دارد که وی در آینده فردی مسئول بار آید.