|
راهنماي افزايش بهره هوشي كودكان
شايد بهعنوان والدين كودكان پنج تا نـه ساله فكر كنيد، تمام تلاش خود را براي رشد ذهني فرزندانتان انجام داده‌ايد؛ از هنگام نوزادي برايشان كتاب خوانده‌ايد، سرگرمي‌هاي فكري و اسباب‌‌بازي‌هاي ذهني برايشان تهيه كرده‌ايد، آنها را با كتابخانه آشنا كرده‌ايد و اكنون هم در يك مدرسه خوب درس مي‌‌خوانند. اما آيا بايد از اين پس خيالتان راحت باشد؟
پدر و مادر با تشويق هر گام كوچك كودك، كمك بزرگي به خلاقيت‌هاي بزرگ‌تر وي در آينده خواهند كرد .
اكنون محققان معتقدند كه تحريكات ذهني كودكان از سوي والدين نقشي بسيار مهم در تقويت هوش آنان دارد. مطالعات نشان ميدهند ژن و محيط هر دو سهم فراواني در افزايش هوش كودك دارند و در اين راستا عوامل محيطي را سلامت، تغذيه و تربيت خانوادگي معرفي كرده‌اند. براساس يافته‌هاي اخير، حتي اگر ژن‌ها نقش اصلي در ميزان ضريب هوشي افراد داشته باشند، هرگز نمي‌‌توان تأثير والدين را بر ذهن كودك منكر شد و ناديده گرفت.
به‌‌خصوص در سال‌هاي اول زندگي كودك، وقتي مغز هنوز در حال شكل‌‌گيري و تكامل است، توجهات والدين حتي اگر شركت در بازي ساده‌اي چون دالي‌موشك باشد، به ايجاد مداربندي‌هاي مغزي پيچيده و ضروري و تقويت آن براي ارتقاي هوش كودك كمك‌مي‌كند.
كريگ‌رمي(CRAIG RAMEY ) پروفسور روان شناسي كودك مي‌گويد: واقعاً لازم است والدين بدانند كه چقدر داده‌هايشان به فرزندان مهم و سرنوشت ساز است و كودك از سنين بسيار پايين و بدو تولد تحت تأثير تربيت والدين قرار مي‌‌گيرد.
تحقيقات دانشمندان روي دو گروه شاهد و آزمايشي از كودكان نشان داده است كه تجارب و تعاليم دوران كودكي روند رشد و تكامل‌‌مغزي را تسريع و تقويت مي‌كند. دو سال اول زندگي به‌نوعي دوره طلايي رشد مغزي كودك است و اين زمان دوران ايجاد ارتباطات مغزي به‌حساب مي‌آيد. در اين سن در مغز بيش از 300 تريليون ارتباط وجود دارد و در همين زمان سلول‌هايي كه هنوز مرتبط نشده‌اند و مورد استفاده قرار نگرفته‌اند، غيرقابل استفاده ميشوند.
نقش شما بهعنوان پدر و مادر تنها به دوران كودكي و نوجواني محدود نمي‌شود، زيرا فرزندان در جواني و بزرگسالي هم به پشتيبان و راهنما نياز دارند .
بنابراين به‌نظر مي‌رسد كه به‌منظور برنامه‌ريزي براي كمك به ذهن فرزندان، محدوديت زماني داريم. دانشمندان معتقدند نيازي نيست براي دستيابي به اين هدف، آموزش‌هاي رسمي خاصي را براي كودك در پيش بگيريم . آنچه ضروري است ايجاد فضاي مناسب و تحريك كننده براي تعليم روزمره است و براي اين منظور، متخصصان رعايت توصيه‌هاي زير را از ابتداي كودكي پيشنهاد مي‌كنند .
. به چشمان نوزاد نگاه كنيد.
چشمان نوزاد در شش هفتگي تا فاصله 5/17 سانتيمتري متمركز مي‌شود و اين دقيقاً به اندازه فاصله‌اي است كه شما كودك را جلوي خود نگه مي‌داريد و به صورت او نگاه مي‌كنيد. اين عمل ارتباطات مغزي را به الگويي تشخيصي كه با هر بار ديدن تقويت مي‌شود تبديل مي‌كند؛ و به كودك كمك مي‌كند در شناخت مفاهيم مشابه و نامتشابه مهارت بهتري كسب كند.
2 . با كودك حرف بزنيد.
دكتر هوتنلوچر(HUTTENLOCHER) پروفسور روان شناسي معتقد است: فرمان‌هاي اوليه زباني براي كودك بسيار مهم‌اند، زيرا زبان در موفقيت عملكرد ذهني بسيار اهميت دارد؛ و هر درك و استنباطي از زبان به ايجاد توانايي كلامي و بيان صحيح لغات كمك مي‌كند. دامنه لغات كودك بستگي مستقيم به ميزان صحبت والدين طي دو سال اول زندگي او دارد.
3 . موسيقي در رشد ذهن كودك مؤثر است.
موسيقي دنيايي فراتر از ريتم و ملودي به كودك مي‌آموزد. دانشمندان معتقدند تعليم سرودهاي گروهي و نواختن پيانو براي كودكان سه ساله به تدريج باعث تقويت قدرت استدلال فرا زماني آنان مي‌شود. اين‌كودكان در تركيب و ساخت پازل در مقايسه با بچه‌هايي كه تمرين موسيقي نداشته‌اند، دقيق‌تر و سريع‌تر و در درك مفاهيم رياضي موفق‌ترند.
4. با تشويق، كنجكاوي كودك را تحريك كنيد.
همگام با رشد جسماني كودك ، قدرت تفكر و انديشه او نيز در حال رشد و شكوفايي است. او از طريق تجربه وقايع جديد در زندگي دنيا را مي شناسد و آن را كشف مي كند. نيازي نيست كنجكاوي را به بچه ها آموزش دهيم ، بلكه بايد وجود سرشار از كنجكاوي شان را به صورت هدفمند ارضا كنيم.پدر و مادر با تشويق هر گام كوچك كودك ، كمك بزرگي به خلاقيت هاي بزرگ تر وي در آينده خواهند كرد.
5. براي اشيا اسم بگذاريد.
كودكان حتي پيش از آنكه بتوانند صحبت كنند، قادرند بسياري چيزها (براي مثال اجسام مختلف و رنگ‌ها) را درك كنند. در اين سن اگر به او بگوييد: عروسك خرسي سفيدت را بياور، او دقيقاً مي‌داند اين اسم متعلق به كدام اسباب بازي‌‌اش است. بنابراين يكي ديگر از وظايف والدين نام‌گذاري انواع رنگ‌ها، اندازه‌ها و شكل‌ها براي تقويت درك كودك است.
6. بايستيد و هورا بكشيد.
وقتي كودكتان موفق مي‌شود براي اولين بار از فنجان آب بخورد و شما فرياد شادي سر مي‌‌دهيد، اين عمل شما نه تنها او را خوشحال مي‌كند، بلكه ارتباطات قشر جلويي مغز و بخش دروني مغز او را كه جايگاه احساسات است، تقويت مي‌نمايد. بين ده تا هجده ماهگي اين ارتباطات مغزي شكل مي‌گيرند. براي مثال وقتي اولين گام‌هاي او را تشويق مي‌كنيد، اين عمل باعث خوشحالي او مي‌شود و در پي آن جرياني از مواد شيميايي در مغز او آزاد مي‌گردد كه اين چرخه را تقويت مي‌كند. در مقابل، هرگونه بي‌تفاوتي و بي‌توجهي والدين به رفتارهاي كودك موجب تقويت نشدن چرخه ارتباطات مغزي او مي‌شود و كودك نسبت به انجام كارهاي جديد دلسرد مي‌گردد.
دامنه لغات كودك بستگي مستقيم به ميزان صحبت والدين طي دو سال اول زندگي او دارد.
7. به توجه خود نسبت به فرزند ادامه دهيد.
هرگز توجهات خود را از فرزندانتان دريغ نكنيد. گرچه توجه والدين در سنين پايين براي كودك بسيار مهم است، اما پيشرفت ذهني و هوشي او در اين سنين به پايان نمي رسد. شبكه‌هاي‌عصبي، به‌‌خصوص آنها كه به احساسات مربوط ميشوند تا سنين نوجواني در حال توسعه اند. بنابراين با افزايش سن مي‌توانيد به كتاب خواندن فرزندتان اهميت بيشتري بدهيد، او را در گفت و گوهاي خانوادگي سهيم كنيد، از وي نظر بخواهيد، به او موسيقي بياموزيد و نيز مشوقي مهربان برايش باشيد.
علاوه بر اينها، نقش شما بهعنوان پدر و مادر تنها به دوران كودكي و نوجواني محدود نمي شود، زيرا فرزندان در جواني و بزرگسالي هم به پشتيبان و راهنما نياز دارند.
همچنين علاوه بر نكات فوق با به‌كارگيري 30 شيوه‌ي ساده از هنگام بارداري تا پايان دو سالگي افزون بر رشد جسماني مناسب، مي‌توانيد زمينه‌هاي افزايش بهره‌هوشي كودكان‌تان را نيز تقويت نماييد.
بنابر گزارش گروه پزشكي و سلامت واحد مركزي خبر از آنجا كه پايه ريزي و شكل گيري رشد جسماني و ذهني كودكان از هنگام بارداري تا پايان دو سالگي است، به كارگيري اين 30 شيوه به‌طور هماهنگ به رشد همه جانبه و مناسب كودك كمك مي‌كند.
در زمان بارداري نكات زير را رعايت نماييد.
1- تيروئيدتان را آزمايش كنيد زيرا كم كاري خفيف تيروئيد در خانم‌هاي باردار سبب كاهش معني‌داري در هوش كودكان مي‌شود.
2- كولين مصرف كنيد، اين ماده مغذي در گوشت، تخم مرغ و حبوبات وجود دارد.
3- ويتامين‌هايي را كه پزشك در دوران بارداري براي شما تجويز مي‌كند مصرف كنيد.
4- با جنين خود حرف بزنيد و او را صدا كنيد.
5- از نوشيدن قهوه و خوردن دارو بدون تجويز پزشك اجتناب كنيد.
در شش ماهه نخست پس از تولد به اين نكات توجه داشته باشيد.
6- فرزندتان را با شير مادر تغذيه كنيد.
7- در صورت بروز افسردگي بعد از زايمان، براي درمان آن اقدام كنيد.
8- منابع غني از آهن مانند گوشت، سبزيجات، تخم مرغ و ميوه‌هاي تازه مصرف كنيد.
9- در زمان شيردهي خوردن غذاهاي حاوي ويتامين B12 مانند مخمر، نان، غذاهاي دريايي و تخم مرغ را فراموش نكنيد.
10- براي كودكتان موسيقي، به‌ويژه موسيقي سنتي و كلاسيك پخش كنيد.
11- كودك را ماساژ دهيد، مطالعات نشان داده اند كه ماساژ روزانه كودكان رشد مغزي آنان را به‌ميزان قابل توجهي افزايش مي‌دهد.
از شش ماهگي تا يك سالگي كودك چه كنيم؟
12- با كودكتان به‌طور مستقيم و چشم در چشم صحبت كنيد.
13- معناي لغات را با اشاره ارتباط دهيد؛ به‌طور مثال هنگامي كه نام چيزي را مي‌بريد به آن اشاره كنيد يا كودك را در مقابل آن نگه داريد.
14- با هديه‌هاي مخصوص كودكان، او را تشويق كنيد.
15- اجازه آزادي حركت به كودكان بدهيد، بگذاريد كه آنها كنجكاوي غريزي شان را همواره به كار برند.
16- تشخيص و فرق گذاري بين اشياء را به كودكتان با پرسش و گفتن جواب درست بياموزيد.
17- كودكان از آموزش اجباري خوششان نمي آيد، از آن بپرهيزيد.
18- هنگامي كه فرزندتان احساس خستگي كرد، آموزش را قطع كنيد.
دوران يك تا دو سالگي كودك
19- كودكان را با غذاهاي سرشار از آهن تغذيه كنيد.
20- به كودكان ميان وعده‌هاي سالم و مغذي بدهيد و از دادن ميان وعده‌هاي بي‌فايده مانند پفك و چيپس به كودك خودداري نماييد.
21- براي كودكتان كتاب بخوانيد.
22- در حضور او مطالعه كنيد.
23- براي او اسباب بازي‌هاي كمك آموزشي تهيه كنيد.
24- با كودك خود بازي كنيد. شركت در بازي‌هاي دسته جمعي، مهارت‌هاي هوش اجتماعي كودك را افزايش مي‌دهد.
25- مطمئن شويد كودكتان خوب استراحت كرده است، خوابيدن دستكم ده ساعت در شبانه روز براي او لازم است.
26- هنگامي كه با كودكتان صحبت مي‌كنيد صداهاي اضافي مانند راديو و تلويزيون را خاموش كنيد و نور را در حد متوسط نگاه داريد.
27- درخواست‌هاي تكراري كودك را اجابت كنيد. تكرار ارتباط نورون‌ها را در مغز تقويت مي‌كند؛ بنابراين اگر براي چندمين بار از شما مي خواهند كتابي را برايش بخوانيد، بدون اصرار و پافشاري روي خواندن يك داستان ديگر، آن را براي او بخوانيد.
28- وقتي كودك نوپاي شما به چيزي اشاره مي‌كند و نامش را مي‌پرسد در جوابش به او اطلاعات بيشتري بدهيد. به طور مثال: آن يك توپ است، يك توپ آبي با خط هاي قرمز.
29- در تربيت كودك انضباط همراه با محبت فراوان داشته باشيد.
30- هرگز به كودكتان نگوييد "تو چيزي نمي فهمي" زيرا اگر كودك آن را باور كند، حرف شما تحقق خواهد يافت.
چه مادراني فرزندان باهوش به دنيا مي آورند؟
آيا مي دانيد در دوران بارداري چه كارهايي بايد انجام دهيد تا فرزندي باهوش داشته باشيد؟
محققان مي‌گويند؛ زنان بارداري كه سه نوبت در هفته ورزش مي‌كنند، مي‌توانند كودكاني را به دنيا بياورند كه حافظه قوي‌تري دارند.
به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا، اين فرضيه بعنوان بخشي از يك پژوهش جديد در دانشگاه مونترال مورد آزمايش قرار خواهد گرفت.
دكتر ديو الم برگ متخصص نوروروانشناسي در اين باره خاطرنشان كرد: مطالعات اخير روي حيوانات آزمايشگاهي نشان داده است كه مادران فعال، نوزاداني بدنيا مي‌آورند كه حافظه آنها بهتر و قوي‌تر از فرزندان زنان بي‌تحرك و كم تحرك است.
وي تصريح كرد: تا جايي كه ما مي‌دانيم اين اولين پژوهشي است كه موضوع فوق را روي انسان‌ها مورد مطالعه و آزمايش قرار خواهد داد.
الم برگ متذكر شد: ما تصور مي‌كنيم مادراني كه در دوران حاملگي ورزش مي‌كنند، فرزندانشان عملكردهاي ذهني كامل‌تري دارند بويژه حافظه بلندمدت آنها قوي‌تر است. اين فرضيه كه در حيوانات نتايج مثبت داشته به زودي روي انسان‌ها نيز بررسي خواهد شد. در اين آزمايش‌ها قرار است 60 زن 20 تا 35 ساله مورد مطالعه قرار بگيرند. اين زنان باردار هستند و توانايي‌هاي ذهني نوزادان آنها 10 روز پس از تولد با استفاده از يك دستگاه الكتروآسنفاگرام ارزيابي مي‌شود.
آيا مي دانيد كودكان باهوش داراي چه مشخصاتي هستند؟چه جور هستند؟
تحقيقات جديد نشان مي‌دهد كودكاني كه هر شب سر ساعت معيني به رخت‌خواب مي‌روند در تحصيلات خود موفق‌ترند.
محققان متوجه شدند كودكاني كه داراي خواب منظم هستند در يادگيري زبان، خواندن و حل مسائل رياضي نسبت به كودكاني كه در ساعات متفاوتي به رخت خواب مي‌روند موفق‌تر هستند.
دانشمندان مركز SRI International يك موسسه تحقيقات آمريكايي در كاليفرنيا متوجه شدند، هر چه يك كودك زودتر به رخت‌خواب برود به همان ميزان در مدرسه موفق‌تر خواهد بود.
تحقيقات روي 8 هزار كودك 4 ساله نشان داد ، كودكاني كه كم‌تر از 11 ساعت در طول شبانه روز مي‌خوابند در درس‌هاي خود نسبت به ديگر دانش‌آموزان عقب‌تر خواهند افتاد.
نتايج اين تحقيقات كه يكي از بزرگترين مطالعات از نوع خودش بود در كنفرانس خواب ارائه شده است.
دكتر اريكا گيلور كه در اين تحقيقات شركت داشته است در اين باره گفت: در صورتي كه والدين بتوانند ساعات خواب فرزندانشان را منظم كنند، تاثير زيادي روي مهارت‌هاي زباني و خواندن و نوشتن او خواهند گذاشت. خواب منظم رفتار كودكان را بهتر كرده و سلامت رواني آنها را نيز ارتقا مي‌بخشد.
بررسي‌هاي بيشتر نشان مي‌دهد داشتن خواب منظم بهترين معيار براي پيش‌بيني رشد مثبت در كودكان است.
در مجموع مهارت هاي زباني، هوشياري شنوايي، سواد و مهارت‌هاي رياضي در كودكاني كه هر شب در ساعت معيني به رخت‌خواب مي‌روند بيشتر است.
دكتر گيلور در اين باره گفت: تحقيقات ما نشان مي‌دهد بسياري از كودكان به ميزان توصيه شده در طول شب نمي‌خوابند كه اين موضوع ميتواند روي رشد آنها و تحصيلاتشان تاثير منفي داشته باشد.
به همين دليل دكتر گيلور به والدين توصيه مي‌كند زمان مناسبي براي كودكان براي رفتن به رخت‌خواب در نظر بگيرند و سعي كنند هميشه از رعايت آن توسط كودكانشان اطمينان حاصل كنند.
علاوه بر آن بهتر است با انجام كارهايي مانند خواندن كتاب يا تعريف كردن داستان كودكان را به خوابيدن در سر ساعت تشويق كرد.
سال گذشته نيز تحقيقي انجام شده بود كه نشان مي‌داد كودكاني كه بعد از ساعت 9 به رخت‌خواب مي‌روند ديرتر به خواب مي‌روند. علاوه بر آن، اين كودكان در مجموع كم‌تر مي‌خوابند
میزان افزایس هوش در سنین مختلف
سلامت :تحقيقات ثابت كرده كه بيشترين هوش انسان در دوره 6 ساله آغازین شكل مي گيرد. سطح هوش به نوبه خود بر ميزان اثر بخشي فرد بر محيط و شيوه نگاه او بر جنبه هاي مختلف زندگي تا‡ثير مي گذارد. كسي كه هوش بالايي دارد، مثبت مي انديشد ، با قضايا اميدوارانه برخورد مي كند ، اعتماد به نفس دارد ، با استحكام و اطمينان در عرصه پيكار زندگي گام بر مي دارد ، شكست‌ها را نه به معناي مانعي براي پيشرفت كه در شكل سكوي پرتابي براي موفقيت مي بيند و در نهايت به صورت مديري موفق ، بازرگاني موفق ، معلمي موفق ، مهندسي موفق ، رهبري موفق براي اطرافيانش ، همسري موفق در خانواده اش و شهروندي سربلند در جامعه اش ظاهر مي شود. بنابراين تمام موفقيت هاي انسان ريشه در ميزان برخورداري او از عامل حياتي هوش دارد.
هوش ، با آن همه اهميت حياتي كه دارد ، گرچه در ابتدا يك عامل ژنتيكي است و ميراث ساختار فيزيولوژيكي والدين ، ليكن در اثر تاثيرات محيط قابل پرورش و ارتقا ست. اثرات چنين پرورشي ، اعم از مثبت يا منفي ، قاطع ، پايدار و غيرقابل برگشت است و تا پايان زندگي بر روح و جسم انسان حك مي شود و باقي مي ماند. براي اين فرايند پرورش ، ما فرصت بسيار كمي داريم ، فرصتي به درازاي 6 سال اول زندگي : از بدو تولد تا شروع 7 سالگي. از آنجا كه رشد هوش پس از 6 سالگي به كندي مي گرايد و در 17 سالگي متوقف مي شود. این تمام زماني است كه براي پرورش هوش در اختيار داريم
(( ميوه هاي افزايش دهنده ي هوش))
به منظور تقويت حافظه و ارتقاء هوش بايد نكاتي را رعايت كنيم كه در جنبه‌هاي مختلف ميتواند منجر به تقويت حافظه و هوش شود. نوع تغذيه از جمله نكات مهمي است كه بايد به آن توجه نمود. در زير به نكاتي اشاره مي‌كنيم كه توجه به آنها نقش به سزايي در تقويت حافظه دارد.
ميوه‌هايي كه هوش و حافظه ي مغز را افزايش ميدهند، شامل موارد زير است:
سيب:
سيب يكي از بهترين ميوه‌هاي معجزه آسا است، كه هم خاصيت خنثي كردن سم را دارد و هم قدرت غذايي. به علت داشتن مواد قليايي، اسيد اوريك را حل مي‌كند و براي معالجه‌ي مرض چاقي بسيار مفيد است. به علت داشتن فسفر ، تقويت‌كننده اعصاب و مغز است. سيب به علت دارا بودن ويتامين‌هاي A ، B و C و املاح سودمندي مانند كلسيم ، فسفر، منيزيم ، آهن، پتاسيم و سديم براي همه‌ي سنين به خصوص بچه‌ها مفيد مي‌باشد.
سيب با خستگي ، فشار ذهني و كمبود مواد معدني مبارزه مي‌كند. تقويت‌كننده‌ي اعصاب و عضلات و دشمن سرسخت بوي بد دهان و آرامش دهنده‌ي قلب است. بوييدن و خوردن سيب موجب نشاط، شادي، تقويت حافظه و سلسله‌ي اعصاب مي‌گردد.سيب قرمز بيشتر از سيب سفيد مفيد است؛ البته به شرطي كه تازه باشد.
انگور: 
انگور داراي پتاسيم است كه موجب احساس شادي مي‌شود. از طرف ديگر حاوي فسفات زيادي است كه غذاي مغز و سلسله‌ي اعصاب مي‌باشد و همچنين باعث ازدياد هوش و حافظه مي‌گردد.
انگور به علت داشتن منگنز، عامل رشد نيز محسوب مي‌شود، چهره را روشن مي‌كند و غذاي مناسبي براي سلسله‌ي اعصاب به شمار مي‌رود. اين ميوه‌ي خوشمزه باعث تقويت نيروي عضلاني مي‌گردد.
انگور، جواني دوباره اي به فرد مي‌بخشد، ذهن را فعال و عضلات را قوي مي‌سازد. خواص راديو اكتيو دارد و از سقط جنين جلوگيري مي‌كند.
انار:
 خوردن انار، معده را دباغي كرده و ذهن آدمي را نيرو مي‌بخشد و موجب تقويت حافظه مي‌گردد.
چون انار قادر است معده و روده‌ها را پاك كند، لذا جدار روده را براي دفاع و دور نمودن ويروس‌ها آماده مي‌سازد. بنابراين سموم به خون و قلب نمي‌ريزد و قلب رونق و حيات تازه‌اي مي‌يابد و به اين طريق سلول‌هاي كبد را فعال مي‌كند.
همچنين باعث دفع اوره و كلسترول و سموم ديگر مي‌گردد.
آب انار، در حفظ تعادل مايعات بدن به خصوص خون، نقش مهمي دارد؛ چون املاح آب انار با مواد آلي تركيب شده، زود جذب مي شود و در بيماري راشيتيسم، كم‌خوني ، ضعف اعصاب و تقويت عمومي بدن بسيار موثر است.
اگر خانم‌هاي باردار در اين دوران انار مصرف كنند، بزرگترين خدمت را به فرزند آينده‌ي خود كرده‌اند؛ چرا كه علاوه بر جلوگيري از ويار و نيز تقويت مادر، به رشد آينده‌ي كودك هم كمك مي‌كند. انار خون‌ساز است. در موقع مصرف، زدن كمي گلپر علاوه بر بوي مطبوع به هضم آن نيز كمك مي‌كند؛ ناگفته نماند انار مقوي روح و ذهن است.
انجير:
انجير به علت داشتن كلسيم و فسفر فراوان سبب رويش استخوان‌ها و رشد كودكان مي‌گردد. ويتامين‌هاي آن موجب تقويت چشم مي‌گردد. عناصر موجود در آن باعث تعادل اعمال حياتي بين اندام‌ها و بدن مي‌شود.
انجير منبع توليد انرژي است. انجير خشك قدرت غذايي فراواني دارد. همچنين انجير، مقوي مغز و اعصاب است
|
راهنماي افزايش بهره هوشي كودكان 
راهنماي افزايش بهره هوشي كودكان 
