برقرارى صلح در دعواى بين كودكان

برقرارى صلح در دعواى بين كودكان

ترجمه: غزاله مرعشى

«من شروع نكردم. اون اول منو زد.» «چرا همش به وسايل من دست مى زنه؟ اون همه اسباب بازى هامو خراب مى كنه.»
اين جملات به نظر شما آشنا نمى آيد؟ اگر شما هم بيشتر از يك فرزند داشته باشيد حتماً مى دانيد اين رقابت ها و دعواهاى پايان ناپذير خواهر و برادرها چقدر آزاردهنده است.
اين جار و جنجال ها معمولاً بر سر مسائل بسيار پيش پا افتاده و جزئى پيش مى آيد ولى والدين نمى توانند به اين راحتى هاغائله را ختم به خير كنند!
دعواى بين فرزندان نه تنها بر عزت نفس و استقلال شخصيت آن ها تأثير مى گذارد بلكه بر روابط بين آن ها در سنين بزرگسالى هم تأثيرگذار است. حتى روش هايى كه افراد براى حل مشكلاتشان به كار مى برند مى تواند تأثيرگرفته از كودكى شان باشد؛ زمانى كه با خواهر و برادر برسر موضوعى مى شدند و دنبال راه حل مشكل مى گشتند.
شما، به عنوان پدر يا مادر، با وجود درك احساساتى چون حسادت، خشم و پرخاشگرى كه دروجود فرزندانتان است، چگونه مى توانيد گرما و محبت را به كانون گرم خانواده برگردانيد و حس مشاركت و همكارى را در آن ها بيدار كنيد؟
اين نكات به شما در برقرارى صلح كمك خواهدكرد.

* از ماجرا به طور كامل آگاه شويد
بسيارى از مواقع هنگامى كه والدين با دعواى فرزندانشان مواجه مى شوند، فوراً شروع مى كنند به داد و بيداد و دعوا كردن فرزند خاطى. اما با اين روش آن ها هرگز نمى توانند از كل ماجرا آگاه شوند. ممكن است فرزندى كه رفتار خشونت آميز، مثلاً كتك زدن را انجام داده، بارها و بارها از سوى خواهر يا برادرش اذيت شده باشد ولى چون آن ها هميشه با مظلوم نمايى خودشان را از ديد پدر و مادر پنهان مى كنند، هيچ وقت تنبيه نشده اند. در اين صورت والدين فقط رفتار آخر فرزند ديگر را مى بينند و او را دعوا مى كنند.
وقتى والدين به طور كامل متوجه مى شوند كه چه اتفاقى افتاده است مى توانند به همه فرزندانشان بهتر كمك كنند. مى توانيد بچه ها را در طول روز زيرنظر بگيريد و هر وقت رفتار محبت آميزى به خواهر يا برادرشان نشان دادند آن ها را تشويق كنيد. مثلاً بگوييد: «چقدر كار خوبى كردى كه اجازه دادى برادرت با اسباب بازى تو بازى كنه.»

*روى احساسات متمركز شويد
وقتى كه بچه ها خشمگين مى شوند، آن قدر عصبى و مضطربند كه در آن لحظه هرچه راكه به آن ها بگوييد نمى توانند به درستى درك كنند. پس بهتر است زمانى كه هنوز دعوايى شروع نشده و بچه ها آرام هستند به آن ها روش هاى آرام كردن خود به هنگام عصبانيت را ياد بدهيد؛ مثل نفس عميق كشيدن. به آن ها كمك كنيد تا احساساتشان را بشناسند و بتوانند آن احساس و علت اصلى كه باعث عصبانيت شان شده را بيان كنند. شما هم بايد با صبر و حوصله به صحبت هاى هر دو طرف دعوا گوش دهيد. در ابتدا بايد به نحوى سر صحبت را با بچه ها باز كنيد تا آن ها در مورد چيزى كه ناراحتشان كرده حرف بزنند. مثلاً «مى دونم كه چقدر ناراحتى ازاين كه خواهرت دوست نداره مدادشمعى ها شو بهت قرض بده.» يا «به نظر مى آد از اين كه مامان وقت زيادى رو صرف غذا دادن به داداش كوچولوت مى كنه ناراحتى.»
وقتى كودكان بفهمند كه شما به احساسات و نظرشان اهميت مى دهيد، آن ها هم در برخورد با ديگران همدلى بيشترى از خود نشان مى دهند.

* به قوانين پايبند باشيد
وجود قوانين و حد و مرزهاى خاص در خانواده احتمال بروز درگيرى بين فرزندان را كاهش مى دهد. والدين بايد با صبر و حوصله اين قوانين را براى فرزندانشان توضيح بدهند و از آنان بخواهند كه مطابق آن عمل كنند. درست است كه اين كار زمان و انرژى زيادى مى طلبد ولى مطمئناً به ايجاد آرامش در خانه كمك مى كند و دعواى بچه ها را به حداقل مى رساند.
اما مشكل اين جاست كه والدين معمولاً در نيمى از موارد به قوانينى كه خودشان وضع كردند پايبند هستند و به طور قاطع از فرزندانشان مى خواهند كه مطابق آن رفتار كنند. همين ناديده گرفتن يا فراموش كردن قوانين از طرف والدين باعث مى شود كه فرزندان هم چندان آن ها را جدى نگيرند.
شما بايد قوانينى هم براى حفظ حقوق فردى و اموال شخصى فرزندانتان داشته باشيد. زيرا اين مسأله براى آن ها بسيار بااهميت است و سرچشمه بسيارى از مشاجره هاست.
مثلاً دعوايى كه بر سر يك اسباب بازى خاص شكل مى گيرد چون يكى از بچه ها دوست ندارد آن را به خواهر يا برادرش بدهد تا با آن بازى كند. وقتى كه فرزندتان يكى از اموالش را خيلى دوست دارد و براى آن اهميت ويژه اى قائل است، يا دوست دارد قسمت كوچكى از اتاق فقط مخصوص او باشد شما هم بايد تا جاى ممكن با قوانينى كه براى همه فرزندان وضع مى كنيد او را حمايت كنيد تا از وقوع درگيرى هاى احتمالى در آينده هم پيشگيرى كرده باشيد.
براى استفاده از رايانه، تلويزيون و وسايلى از اين دست، يك برنامه زمان بندى شده تنظيم كنيد و براى هر كس به طور جداگانه وقتى تعيين كنيد.

* اجازه بدهيد بچه ها خودشان راه حل را پيدا كنند
هنگامى كه مى خواهيد قانونى را براى خانواده بگذاريد يا مشغول حل اختلاف بين فرزندانتان هستيد، سعى كنيد بچه ها خودشان براى حل مشكل ايده بدهند. براى اين كار مى توانيد از اين الگوى سه مرحله اى استفاده كنيد: اول موضوع را به طور كامل روشن كنيد مثلاً بپرسيد «سرچى دعوا مى كنيد؟» بعد براى افزايش حس درك متقابل از هركدام از فرزندانتان بخواهيد كه خواسته ديگرى را برايتان بازگو كند. مثلاً: «برادرت درباره بازى كردن با اون ماشين چى بهت گفت؟» و در مرحله آخر از آنان بخواهيد خودشان براى حل اين مشكل راهى را پيشنهاد بدهند.

* الگوى خوبى براى فرزندان باشيد
اغلب بچه ها وقتى دعوا مى كنند براى قضاوت و حل درگيرى پيش مادرشان مى روند ولى اگر پدر نيز دراين زمينه با مادر همكارى كند و حضورى مثبت و فعال داشته باشد، تأثير دوچندان مى شود.
پدر و مادرها بايد با رفتار خودشان به بچه ها، همكارى، رعايت نوبت و مشاركت را آموزش دهند. مى توان هرچند وقت يك بار بازى هايى با حضور همه افراد خانواده ترتيب داد و در حين بازى اين مفاهيم را به كودكان منتقل كرد.
بچه ها واقعاً دوست دارند با اعضاى خانواده شان روابطى صميمانه و محبت آميز داشته باشند. آموزش مسائلى چون روش هاى بيان احساسات، سازش كردن با ديگران و لذت بردن از حضور درجمع، هديه ارزشمندى است كه فرزندتان در تمام طول عمرش از آن بهره مند خواهدشد.